Red de Zwarte Populier

Openmonumentendagen  14 en 15 september 2019

Eén van de laatste mogelijkheden om een compleet boerenerf te zien, uit begin van de vorige eeuw aan de Waaldijk tussen Tiel en Waardenburg. Vanwege de toekomstige dijkverzwaring in 2021 zal de hoogstamboomgaard en de zwarte populier mogelijk verdwijnen. En zal het agrarisch erfgoed in Opijnen Boveneind voor altijd verloren gaan.

Activiteiten:

• Foto expositie over het werk en leven van boeren uit begin vorige eeuw.
• Rondleiding over het erf en door de boomgaard en in de tuin, keramiek van Peter Blom.
• Verhalen over de Zwarte Populier.
• Filmfragmenten over de dijkversterking van 1996 o.a. in Opijnen Boveneind.

Er zijn rondleidingen en er is een foto expositie over het werken en leven op een Betuwse boerderij uit de vorige eeuw.

Tevens kan men zien wat de gevolgen zijn van de komende dijkversterking voor dit landschappelijk en cultuurhistorische bijzonder gebied.

Het zal hopelijke niet één van de laatste mogelijkheden zijn om dit authentiek Betuws Erf te bezoeken.

In het kader van de dijkversterking dreigen de boomgaard en de 112 jaar oude Zwarte Populier te verdwijnen.

29 augustus 2019 – De Zwarte Populier aan de Waaldijk in Opijnen genomineerd voor de verkiezing van de Boom van het Jaar 2019

Uit 148 inzendingen heeft de jury de zwarte populier genomineerd als inzending van de Provincie Gelderland.

De zwarte populier (foto Mark Kohn) maakt hiermee kans om de Nederlandse inzending te worden voor de Europese Boom van het Jaar verkiezing.

De verkiezing van de Nederlandse Boom van het Jaar wordt georganiseerd door SBNL Natuurfonds om het belang van bomen en de bijzondere, vaak historische en emotionele, verhalen van de bomen onder de aandacht van het publiek te brengen. Stemmen kan tot 16 oktober, 12 uur, via www.deboomvanhetjaar.nl.

We stellen het erg op prijs als u deze mail zo breed mogelijk binnen uw netwerk verspreidt en op de Zwarte Populier stemt.

21 juni 2019 – Opijnen vecht voor populier

Schriftelijke reactie van Gemeente West Betuwe op 2 juli:

‘De zwarte populier staat niet op de lijst van Monumentale en Beschermingswaardige Bomen, maar zijn status is gelijk aan bomen die wel expliciet op deze lijst voorkomen.

Indien er voor deze boom een kap vergunning wordt aangevraagd, dan wordt deze getoetst conform de weigeringsgronden conform artikel 4:11 lid 3 van de APV.’

Wordt verwacht:

Presentatie Stichting “Onze Waal” Presentatie van het project ‘Bomen met betekenis langs de Waal’ door Stichting ‘Onze Waal’ In dit project worden honderden bijzondere bomen in de Waaluiterwaarden in kaart en beeld gebracht en vertellen bewoners hun persoonlijke ervaringen over 10 monumentale bomen. De Zwarte Populier is één van deze monumentale bomen.

Vervolgonderzoek RAAP

In 2016 heeft het RAAP Archeologisch Adviesbureau een onderzoek gedaan naar de cultuurhistorische en archeologische waarden van het dijktraject Tiel-Waarden burg. (citaat) Hieruit is gebleken dat het landschap waarin de dijk ligt nog gaaf tot zeer gaaf is en in veel opzichten bijzonder. Opvallend zijn de brede uiterwaarden, zoals de uiterwaard bij Ophemert, de Heesseltsche Uiterwaarden en de Rijswaard bij Waardenburg. Binnendijks scoren de historische kernen hoog doordat het historisch stratenpatroon en de bebouwing gaaf behouden zijn. Ook vallen grote delen van de oeverwallen in deze score, omdat naast het wegenpatroon de verkaveling en het grondgebruik goed behouden zijn gebleven” In april/mei 2019 wordt opnieuw een onderzoek gedaan door bureau RAAP en zal ook het cultuurhistorisch erfgoed/ groen en het binnendijks landschap van ‘Opijnen Boveneind’ in het onderzoek worden meegenomen.

Gemeente weigert!

De gemeente West Betuwe weigert de Zwarte Populier op te nemen in de gemeentelijke lijst met bomen met bijzondere waarden. Deze lijst is/wordt nog niet opgesteld en heeft geen prioriteit. Dit zal later dit jaar of uiterlijk binnen 2 jaar worden opgepakt. Bewoners voelen zich in de steek gelaten.

Bert Maes van Ecologisch Adviesbureau Maes

Het is inderdaad met zekerheid een Zwarte populier (Populus nigra) en afgaande op de habitus ook de echte wilde autochtone variëteit. Een zeldzame boomsoort en sowieso zijn er weinig exemplaren van deze afmeting. Vanwege de zeldzaamheid en als cultuurhistorisch, ecologisch en genetisch erfgoed is er alle reden om te boom te behouden. Dergelijke vitale bomen kunnen bovendien nog tenminste honderd jaar ouder worden. Met enige creativiteit moet het goed mogelijk zijn om deze boom te behouden. Soms kan bijvoorbeeld een extra damwand of extra plaatselijke versteviging aan de rivierkant, de geplande versteviging van een dijklichaam onnodig of minder rigoureus maken. Binnen de waterstaat techniek worden wel vaker creatieve oplossingen gevonden”.

Bert Maes is ecoloog, cultuurhistoricus en specialist op het gebied van inheemse bomen en struiken.

Dijkversterking naar buiten op dijkvak 28 buiten is voor als nog niet mogelijk vanwege een klein ooibosje (zie foto nr 13)  Uit het onderzoek door Sweco in opdracht van het Waterschap, blijkt echter zoals verwacht dat de kwaliteit van het ooibosje relatief arm is. Hoewel de oppervlakte klein is kwalificeert het zich voor Natura 2000 omdat er meerdere kleine oppervlakten in de uiterwaarden aanwezig zijn, die zich samen wel als Natura 2000 kwalificeren.

Waterschap onderzoekt mogelijkheden voor compensatie elders.

Dan herplant je dit ooibosje toch meer richting uiterwaarden?!
Echter: “Zachthoutooibos mag alleen in de zogeheten kerngebieden worden gecompenseerd en daar valt dit gebied niet in” (reactie Waterschap)

Bewoners uit Opijnen die zich hebben verenigd in de groep ‘Opijnen Boveneind’ hebben vrijdag 2 november hun visie met 196 steun- en adhesiebetuigingen aangeboden aan heemraad Goos den Hartog.  Met deze visie roept ‘Opijnen Boveneind’ op om voor dijkvak 28 een zodanige oplossing te kiezen, dat onder andere de Zwarte Populier en het landschappelijk en cultuurhistorisch erfgoed gespaard kunnen blijven. De groep bestaat uit inwoners van de Zandstraat, de Waaldijk en streekgenoten. Ook hebben zij een aantal activiteiten georganiseerd om het gebied op de kaart te zetten. Zie ook een eerder artikel dat in Het Kontakt is verschenen.

In opdracht van stichting Onze Waal inventariseert de stichting Heg en Landschap ‘Bomen van Betekenis langs de rivier de Waal’. In de Nieuwsbrief van oktober 2018 (onder Projecten) schrijft stichting Heg en Landschap “Bewoners hebben ons gewezen op monumentale bomen die bedreigd worden door de ingrijpende riviermaatregelen. Soms lijken er goede alternatieven te zijn waardoor de betreffende boom behouden kan blijven. Zoals bijvoorbeeld een 111 jaar oude, vitale zwarte populier in Opijnen. Buurtbewoners strijden voor het behoud van hun erfgoed. De stichting Onze Waal, onze opdrachtgever, zal waar mogelijk alles doen om bewoners te helpen om deze bomen te behouden”.